Norwegian wood
Filmrecensie ‘Norwegian wood’
Een film die een mooi tijdsbeeld schetst van de jaren 60 in Tokyo. Door de combinatie van betoverende beelden en aansprekende songs waan je je in het leven van de jonge Toru. Zijn strijd in de weg naar volwassenheid wordt je eigen strijd.
Norwegian Wood is gebaseerd op de gelijknamige bestseller. Dit debuut van de Japanse schrijver Haruki Marukami verscheen in 1987 en werd mateloos populair. Het verhaal van de hoofdpersoon Toru Watanabee speelt zich af in Tokyo in de woelige jaren zestig. Studentenopstanden, seksuele revolutie en meer openheid voor het westen (met name via de muziek) komen allemaal aan bod. Marukami is dol op muziek en heeft zelfs een eigen jazzbar gehad. Muziek speelt dan ook in zijn boek en in de film een belangrijke rol.
Bij het horen van Norwegian Wood, een liedje van The Beatles, denkt hoofdpersoon Toru Watanabee terug aan de jaren waarin hij studeerde. Heftige jaren waarin dood, verlies en de zoektocht naar liefde de boventoon voeren. Kizuki, Toru’s beste vriend, heeft een relatie met Naoko. Nadat Kizuki zelfmoord heeft gepleegd, vinden Toru en Naoko troost bij elkaar. Of toch niet?
Niet voor niets heeft de auteur gekozen voor jongeren die achttien, negentien zijn. Een leeftijd die symbool staat voor het begin van een lange ontdekkingstocht van de wereld om je heen. Die intensiteit en heftigheid, zoals tieners de wereld kunnen zien is mooi gevat in de film.
De film doet voor onze westerse ogen anders aan: niet alleen vanwege de Japanse taal en cultuur en de totale afwezigheid van westerse religieuze denkbeelden, maar ook door de manier van filmen; vreemd licht – soms blauwig, soms juist vooral warmgele kleuren – vervreemdende beelden zoals enorme close-ups van ogen, een mond of handen maar ook ongewone camerastandpunten, bijvoorbeeld liggend gefilmd.
Ook is er extreem veel aandacht voor seks. En dan niet zozeer expliciete beelden maar wel expliciete geluiden. Misschien wel even gênant voor de kijker. Vrije seks is het ideaal maar in Norwegian Wood wordt juist de worsteling hiermee geschilderd.
Naoko en Toru drijven steeds verder uit elkaar. Naoko blokkeert op seksueel gebied en verliest langzaam haar grip op de wereld. Toru wordt verscheurd door schuldgevoel. Hij wil Naoko niet loslaten en voelt zich verantwoordelijk voor haar maar tegelijkertijd is er een ander meisje dat hem probeert te veroveren en die hij steeds meer toelaat in zijn leven. De woorden uit Norwegian Wood doen hem jaren later aan die tijd terugdenken: I once had a girl, or should I say she once had me? De songteksten lijken die tegenstrijdige gevoelens uitstekend te verwoorden. Zoals bijvoorbeeld in de regel: She brings the rain, it feels like spring. Ook in de beelden wordt de strijd van de hoofdpersonen prachtig uitgetekend: een kolkende zee bij de pijn om het verlies van een vriend en geliefde, een sneeuwwitte winter bij afstand en een onmogelijke liefde, de zachte regen bij een nieuwe liefde, een eindeloos veld met zilvergrijs wuivend gras bij zorgeloos geluk.
Regisseur Anh Hung Tran legt het leven onder een vergrootglas. De aandacht voor geluiden (noedels slurpen, kwetterende vogels) en de ingezoomde beelden van gezichten zorgen ervoor dat je je als kijker moeilijk kunt onttrekken aan de pijn en de dilemma’s. Tegelijk maken de verstilde, poëtische beelden en de Amerikaanse jazz de film en het leven dragelijk.
Drama met Ken’Ichi Matsuyama, Rinko Kikuchi en Kiko Mizuhara. Regie: Anh Hung Tran. 133 min.