Een antwoord op geweld?
Filmrecensie ‘In a better world’
De films van Susanne Bier staan bol van thema’s als geweld, eenzaamheid en (verstoorde) familieverhoudingen. De Joodse regisseur lijkt de kijker ervan te willen overtuigen de mens door en door slecht is. Toch bieden haar films ook altijd een sprankje hoop en liefde. Tegengif tegen wraak en haat.
Afrika, lachende kinderen die uitgelaten achter een auto aanrennen. Het beeld trilt en hobbelt. Alsof je net als Anton, Deense arts in een vluchtelingenkamp in Afrika, in de witte auto zit en naar de kinderen kijkt. Susanne Bier filmt, net als in andere films van haar, ook dit keer met handheld camera’s. De instabiele cameravoering geeft de kijker het gevoel alsof hij midden in het verhaal zit. De vraag van Anton wordt de vraag van de kijker: hoe ga je om met geweld? De verzengende woestijnwind die nooit gaat liggen lijkt symbool te staan voor het geweld dat nog meer geweld oproept. Het monster van de wraak dat nooit slaapt.
Anton, een sterke rol van Mikael Persbrandt, wordt dagelijks geconfronteerd met de slachtoffers van rebellen die als gewetenloze moordenaars tekeergaan. Als de ergste van hen, Big Man, om hulp vraagt, staat Anton voor een dilemma. Vergeldt hij kwaad met kwaad of laat hij het goede zegevieren? Anton kiest voor dat laatste, althans zo lijkt het.
In het klein leven we mee met de zoon van Anton die met zijn moeder in Denemarken woont. Elias is een zachtaardige jongen die op school gepest wordt. Als Christian bij hem in de klas komt en de twee bevriend raken, verandert alles. Christians moeder is na een ziekbed overleden en sindsdien wordt hij gedreven door woede. De kijker voelt vanaf het begin dat deze vriendschap fout gaat aflopen. Kan het tij gekeerd worden? Het ingehouden acteerspel en een zich langzaam ontknopend drama houden de kijker gevangen. Het is dan ook terecht dat Bier een oscar won voor beste buitenlandse film.
Opvallend element is de wind die over het Deense landschap jakkert. Die wind doet denken aan dezelfde genadeloze wind die door de woestijn in Afrika jaagt. Alsof Bier wil zeggen dat het overal hetzelfde is. Geweld kan klein beginnen, op school – maar op grote schaal, in Afrika, maakt het families en een compleet continent kapot.
Terwijl Anton zijn zoon Elias probeert voor te leven dat geweld geen oplossing is, duwt zijn vriendje Christian hem in tegenovergestelde richting.
Tegelijk zou het geen Susanne Bier-film zijn als Anton zelf perfect zou zijn. Anton is een mens van vlees en bloed die er soms een potje van maakt.
Op een dag gedraagt Big Man zich zo respectloos dat Anton hem woedend het kamp uit sleurt. Daar wordt de belichaming van geweld letterlijk doodgeslagen door een uitzinnige menigte. Deze daad staat in schril contrast met de opofferingsgezindheid van zijn zoon aan de andere kant van de wereld. Zou het toevallig zijn dat Bier, die Joodse wortels heeft en theologie heeft gestudeerd, kiest voor een religieus motief? Na het offer gaat de wind pas liggen en komt er weer ruimte voor hoop en liefde.
De laatste beelden zijn van bovenaf gefilmd, net als de eerste beelden. We zien breed lachende Afrikaanse kindjes. De shots vormen een mooi tegenwicht tegen alle geweldadige scenes in de film. Alsof Bier ons er weer aan wil herinneren: er is een betere wereld. Geen haevnen (wraak) maar redding van boven.
In a better world (oorspronkelijke titel Haevnen), dramafilm met Mikael Persbrandt, Trine Dyrholm, Markus Rygaard e.a. Regie: Susanne bier. Scenario: Anders Thomas Jensen. Cinéart. 1 uur 59 min.
Geweld en grof taalgebruik. Geen seks of naaktscènes.