Gevangen achter glas

Al jaren bezoek ik voor Stichting De Haven vrouwen die in de prostitutie werken. Nog steeds kan ik er niet aan wennen dat deze vrouwen daar staan en allerlei beledigingen en vieze blikken moeten incasseren en ik (meestal) niet. Wat maakt het verschil tussen hen en mij en heeft het zin dat ik anders kijk dan de mannen in de straat?  

‘Als Manuel op gesprek moest bij een Afghaanse politieofficier had hij tien soldaten om zich heen en er stonden twee helikopters voor hem klaar.’ Deze zin blijft me de hele avond bij. Vanavond gaan we als vrijwilligers van De Haven de Doubletstraat en de Geleenstraat bezoeken. Voordat we de straat in gaan, zitten we altijd nog even bij elkaar. Nora, een van de vrijwilligsters, vertelt hoe het gaat met haar broer die nog niet zo lang terug is van zijn uitzending naar Afghanistan. Hij was commandant en gaf advies aan Afghaanse politieofficieren hoe hij voor ‘zijn’ mensen kan zorgen. 

Nora vertelt dat Manuel het zwaar heeft. Dat hij de wezenloze blikken in de ogen van de Afghaanse kinderen niet kan vergeten. Dat ze hem elke nacht bezoeken in zijn dromen, hun blote voeten op gebarsten aarde, verslaafd en een gemakkelijke prooi voor wie maar wil. Niemand die zich er druk om maakt. Het contrast tussen zijn leven en dat van de Afghanen grijpt hem bij de keel. Want waarom stonden er voor hem twee helikopters klaar zodat hij weg kon als de situatie te gevaarlijk zou worden en waarom kwamen die kinderen op plekken waar hij nooit een voet gezet zou hebben? 

Het ontroert me dat deze man die zoveel macht heeft zich laat raken door kinderogen. Dat hij het lef heeft zich te begeven op plekken waar alle hoop op redding door oorlog vernietigd is. Alleen al hoe hij kijkt verandert toch de situatie. 

Later die avond lopen Anna en ik de Doubletstraat in. Ook hier gaat het om macht en om koude blikken en de hoop is vaak ver te zoeken. En toch blijven we gaan. Raam na raam schenk ik hen mijn mooiste glimlach en ik kijk naar hen en bid voor hen. Ze lachen terug. Er gaan deuren open. We stappen de kamer van Mercedes binnen. Ze vertelt dat ze ‘hierna’ een kerk wil zoeken. Met hierna bedoelt ze als ze wat zaakjes geregeld heeft en als ze de deur van deze kamer voorgoed achter zich dicht kan trekken. Ze vertelt over haar jeugd hoe ze zo van God hield. ‘Als meisje van 6,7 deelde ik alles met God. Als ik een sinaasappel at, was de helft voor God en de andere helft voor mij. Zo was het vroeger. 

Pas ging ik naar een grote kerk hier en ik luisterde heel goed wat ze zeiden over God. Soms voel ik de Heilige Geest in mij. Ja, ik weet dat Hij in mij wil wonen, zelfs als ik hier ben. Ik weet dat dit leven niet goed voor me is.’ 

Als we bidden, houden we elkaars hand vast. En in een straat waar de nacht hangt, komt een kring van licht. God loopt door de duisternis, Hij komt deze kamer in en verandert de hel in de hemel. We aanbidden Hem in gebroken talen maar het gaat Hem niet om perfectie maar om ons hart. Dan omhelzen we elkaar en gaan de gordijnen weer open. Mercedes blijft daar en wij gaan verder. Later lees ik in Psalm 31: Heb de Heer lief, jullie die Hem trouw zijn. De Heer zal jullie beschermen. Maar mensen die zichzelf geweldig vinden, die straft Hij streng.’

We groeten vrouwen, blazen handkusjes door de lucht en laveren tussen mannen door met hongerige blikken en spottende stemmen. Wolven in een kudde schapen. Soms voel ik hun blikken ook, maar ik ben veilig omdat ik op de straat loop en niet achter het raam sta. Dat is de afspraak hier in Nederland. Ik hoor mannen vragen stellen die op elke andere plek als onbeschoft en onbeschaamd worden beschouwd. Wil je met z’n vieren? Hoeveel? Draai je eens even om? En ik weet dat ze ook vragen om seks zonder condoom. 

We komen bij Irina uit Hongarije. Het is de tweede keer dat we haar spreken. Ik versta haar niet, maar we kijken elkaar af en toe even aan en glimlachen naar elkaar. Ik zie een sticker op haar raam waar 30 Eur op staat. Dat betekent dat ze eerst zes klanten moet hebben afgewerkt voordat ze geld gaat verdienen. Ze vertelt ons dat ze de huur nog niet bij elkaar heeft verdiend en ze heeft nog een paar uur te gaan.

Op haar arm staan verschillende namen getatoeëerd. Ik schat in dat ze begin twintig is. Ze geeft ons vertrouwen door haar verhaal in het Hongaars aan Anne te vertellen. Haar vader en moeder stierven kort na elkaar toen ze vijftien was. Zij en haar jongere zusje bleven alleen achter. Er was niemand die de zorg voor hen op zich nam. Toen huurde Irina een oppas in voor haar jongere zusje en vertrok naar Italië om daar in de prostitutie geld bij elkaar te verdienen zodat haar zusje later een goed leven zou hebben. Haar zusje kreeg een man en kinderen. Twintig jaar later (ze is dus al 35!) werkt ze nog steeds in de prostitutie voor haar zusje en haar neefjes en haar levenswil is nergens meer te vinden. Al haar liefde zit gegraveerd in de letters op haar armen en daarnaast is er niets meer. Ze is speciaal naar deze kamer verhuisd pal bovenaan de trap omdat ze hier niet in een rij van allemaal kamers zit. Ze wil geen vriendinnen, geen vriend, geen kinderen en over haar toekomst denkt ze niet na. We geven haar een flyer over de Nederlandse les en lachen voor de laatste keer naar haar. Het lijkt een klein gebaar, maar we weten dat alle kleine ogenblikken van oprechte liefde en oprecht meeleven een touw kunnen vormen waarlangs ze stap voor stap de weg terug zal vinden naar de ‘gewone’ wereld. Elk bezoek is een uitgestrekte hand die ze op een dag zal vastpakken. 

Een paar kamers verder doet een vrouw met grote bruine ogen de deur voor ons open. Ze is in paniek vertelt ze in het Hongaars. Ze is al dagen duizelig en intussen gaat het werk door. Ze wrijft een paar keer over haar hoofd en haar buik. We schrijven haar nummer op zodat een van onze maatschappelijk werksters haar morgen kan bereiken.

Dan gaan we de steile houten trap af en lopen weer terug. 

Later lees ik de rest van Psalm 31 en er blijft een gebed van twee woorden over, voor de kinderen in Afghanistan, voor de vrouwen achter ramen, voor deze wereld: Help Heer.

Help mij, Heer,

Want het gaat slecht met mij.

Mijn ogen zijn rood van het huilen.

Doodmoe ben ik,

Mijn hele lichaam doet pijn.

Mijn leven is vol zorgen, 

Elke dag heb ik verdriet.

Ik heb geen kracht meer,

En ik voel me ellendig. 

Psalm 31: 10-11