Butcher’s Crossing – John Williams

Wie is geïnteresseerd in een boek dat gaat over de Amerikaanse bizonjacht in de negentiende eeuw? Butcher’s Crossing van John Williams verscheen in 1960 voor het eerst. Heruitgave volgt nadat zijn roman Stoner over een eenvoudige boerenzoon in 2012 opnieuw werd uitgegeven en een immens succes werd.

Butcher’s Crossing gaat over de bizonjacht en tegelijkertijd vormt dit slechts het decor van het verhaal. Het echte verhaal gaat over de jonge William Andrews. Zoon van een dominee, gesjeesde student aan het Harvard College in Boston, op zoek naar het echte leven. De bizonjacht en de barre omstandigheden waarin hij terecht komt, veranderen hem van kind in volwassene met de bijbehorende ontdekking hoe het leven in elkaar zit. De metamorfose die Andrews ondergaat is onnavolgbaar goed beschreven. Je kunt er niet de vinger opleggen maar de lezer begrijpt waarom Andrews zo gedesillusioneerd raakt als hij terugkeert naar Butcher’s Crossing, het dorpje waar zijn avontuur begon.

SCHRIJNENDE LEEGTE
De pen van Williams lijkt wel een penseel waarmee hij machtige landschappen tevoorschijn tovert. De natuur, de elementen en de weersomstandigheden veranderen onder Williams bezielende regie in personages die op Williams inbeuken, hem troosten, hem overvallen, hem vormen. En dan zijn er nog de anderen van vlees en bloed, de drie mannen waarmee hij het moet zien te redden.
De reis naar Colorado waar Miller, de aanvoerder van het groepje mannen, in een aantal dagen een immense kudde bizons meedogenloos uitmoordt uit pure geldzucht, maakt het verschil tussen zacht en hard. Precies zoals Francine voorspelt. Zij is prostituee in Butcher’s Crossing en heeft een oogje op Williams. Als zij hem eindelijk zo ver heeft dat hij haar op haar kamer bezoekt, staan ze tegenover elkaar. Ze pakt zijn hand en zegt dat hij nog zacht is. Williams schrikt terug en vlucht bij haar weg. Als hij na de reis bij haar terugkomt, constateert ze dat hij hard geworden is. Daar hoort ook bij dat hij nu zijn reserves ten aanzien van prostituees verloren is en bij haar intrekt. Juist daarin wordt de leegte schrijnend zichtbaar.

EIGEN UNIVERSUM
Ieder leeft in zijn eigen universum en de personages in Butcher’s Crossing blijken machteloos om elkaar werkelijk te bereiken. De afwezigheid van liefde en broederschap wordt versterkt door het kille landschap van het wilde westen. Voor de reis hield alles nog een belofte in voor de naïeve Andrews: de jacht, de natuur, de liefde. Maar als je je verlangens tot vervulling brengt, blijk je er leegte voor terug te krijgen. ‘Het was iets … wat hij zelfs in zichzelf gevoeld had, telkens weer, tijdens de lange tocht over de vlakten, en bij het doden van de bizon … bij de aanblik van al het wit, en na afloop van de storm … Hield het zich schuil in iedereen, klaar om tevoorschijn te komen, kaar om te verslinden en te verscheuren, tot er niets anders meer over was dan de leegte die hij had gezien in de bezopen blik waarmee Charley Hoge de wereld in keek?’
Bij Williams verdwijnen de woorden achter de beelden. Bijna met wiskundige exactheid beschrijft hij bijvoorbeeld hoe Andrews voor het eerst een bizon slacht en je ziet het tafereel inclusief een gefrustreerde slachter voor je ogen verrijzen. De bomen die licht uitstralen alsof ze een gloeiende kern bezitten, natuur springt bijna van de bladzijden af en houdt je zijn overweldigende en vernietigende krachten voor. Je begrijpt het verlangen van Williams om op te gaan in dat landschap, om te blijven zoeken naar die vervulling. Het staat in schril contrast met de meedogenloze honger naar geld van Miller die zijn mannen meerdere malen in gevaar brengt en uiteindelijk de diepe wanhoop en opvlammende haat als blijkt dat alles voor niets geweest is.
Het enige antwoord op de leegte die Williams teneerslaat, waar al zijn verlangen op gericht is, blijft buiten zicht en onbereikbaar.

JJ. Williams, Buchter’s Crossing, 2013, Lebowski Publishers, p. 334, ISBN 9789048816743, € 19,95.