Een verhaal zonder ziel
Boekrecensie ‘De verlichte kamers’- Richar Mason
De lezer van De verlichte kamers moet op zijn quivive zijn of hij wordt gelijk aan de hoofdpersoon Joan; een vrouw die in het leven verdwaalt.
De schrijver Richard Mason heeft een ingewikkeld boek geschreven met meerdere hoofdpersonages en een verhaal dat zich afspeelt in verschillende tijden en werelddelen. Bovendien is de grens tussen fantasie en werkelijkheid niet altijd duidelijk te trekken.
Eloise is een vrouw van middelbare leeftijd. Alhoewel het met de liefde niet wil lukken, heeft zij een zeer geslaagde carrière als handelaar in aandelen. Naast een broer die ver weg woont, heeft ze een bejaarde moeder Joan die ze wegstopt in een duur bejaardentehuis The Albany. Joan is teleurgesteld in het leven en diep in haar hart neemt ze het haar dochter Eloise kwalijk dat zij haar niet in huis wil nemen. Eloise koopt haar schuldgevoel af door met haar moeder op vakantie te gaan naar Zuid-Afrika, het land waar ze als kind is opgegroeid.
BOERENOORLOG
Daar stuit Joan op een stuk familiegeschiedenis. Ze krijgt het dagboek van haar grootmoeder in handen. Gertruida Naomi van Vuuren vertelt over de boerenoorlog en al het leed dat daar uit voortgekomen is. Gretig verdiept Joan zich in haar familiegeschiedenis en ook als ze terugkeert naar The Albany in Engeland lijkt het of ze eerder in het verleden dan het heden leeft. Door middel van zwevende pianopedalen wordt het verleden voor haar geopend en komt ook de geschiedenis die The Albany in zich verborgen houdt, tot leven.
Het verplegend personeel wijt Joans vreemde gedrag aan dementie en behandelt haar als een kind. Doordat de leefwereld van Joan van binnenuit beschreven wordt, leeft de lezer helemaal met Joan mee. De afloop van het verhaal overrompelt de lezer dan ook. Het citaat van Philip Larkin voorin het boek illustreert welk uitganspunt de schrijver heeft gekozen bij het schrijven over een oude vrouw: ‘Perhaps being old is having lighted rooms inside your head, and people in them, acting.’
EEN VERHAAL ALS EEN KAARTENHUIS
Mason neemt zijn personages en zijn werk als schrijver serieus. Hij bouwt zijn personages zorgvuldig op, heeft zich uitgebreid gedocumenteerd over dementie, verpleegtehuizen, de boerenoorlog, osmium en de handel in aandelen en weet dit op geloofwaardige wijze in het verhaal te verweven. Toch heeft De verlichte kamers teveel weg van een kaartenhuis. Je kunt je verwonderen over de constructie van de zinnen, de personages en het verhaal maar uiteindelijk blaas je er doorheen. De kamers blijven leeg. Het verhaal ontbeert een ziel.
Het zou mooi zijn als Mason voor zijn volgende boek de uitdaging aangaat zich te concentreren op een hoofdpersonage en een eenvoudige verhaallijn. Wie weet is er dan meer ruimte voor bezieling.
Richar Mason, De verlichte kamers, 2008, De Bezige Bij, hardcover, € 29,90.